Leerchunk 1 - Etnocentrisme en cultuurrelativisme

Beeldtekst: Radicalisering.

We kijken naar een animatiefilm.

Voiceover:
Voordat we het over radicalisering kunnen hebben, is het belangrijk dat we de basis kennen. Laten we daar dus eerst naar kijken. Iedereen kijkt naar de wereld vanuit hun eigen visie. Je eigen referentiekader. Dit wordt mede bepaald door je waarden en normen. Waarden zijn idealen en motieven die in een samenleving of groep als wenselijk worden beschouwd. Bijvoorbeeld, vrijheid, liefde en respect. Normen zijn concrete richtlijnen voor de dagelijkse omgangsvormen. Algemeen aanvaarde gedragsregels zoals dankjewel zeggen nadat je iets hebt gekregen. Je referentiekader beïnvloedt de manier waarop je denkt en oordeelt over andere culturen, waarden en normen. Soms geeft dit verwarring. De culturele norm en daarmee de handeling die verschilt. Daar is op zich niks mis mee, verschillen mogen er zijn. Het kan echter zorgelijk worden wanneer het leidt tot etnocentrische opvattingen en uitingen.

Beeldtekst: Etnocentrisme.

Voiceover:
Heb je op vakantie in een land ver weg van huis weleens iets gezien en gedacht, zo doen we dat niet in Nederland. De manier waarop zij hier handelen is verkeerd en de manier waarop wij het doen is juist of zelfs perfect. Kortom, de Nederlandse cultuur is beter. Dit is een voorbeeld van etnocentrische gedachte. Etnocentrisme is een manier van denken waarbij je negatief oordeelt over een andere cultuur. Je vindt jouw cultuur beter. Dit kan weer leiden tot stereotyperingen stigmatisering en zelfs discriminatie. Deze manier van wij en zij denken, noemen we essentialisme. Hierbij ga je ervan uit dat binnen een cultuur iedereen op dezelfde manier denkt en handelt. Maar is dat mogelijk of zelfs wenselijk? Net zoals jouw referentiekaders en je waarden en normen zijn aangeleerd, geldt dat ook voor de waarden en normen van mensen die volgens een andere cultuur leven. Het is belangrijk om te onthouden dat culturen, waarden en normen constant veranderen. De invulling van deze begrippen wordt sterk bepaald door de tijdsgeest en de maatschappelijke ontwikkelingen. Maar ook door bijbehorende angsten en successen. Opvattingen over wat wenselijk en nastrevenswaardig is veranderen constant. Daarom stellen we de norm bij aan de tijdsgeest waarin we leven. Kijk maar naar dit voorbeeld. In de jaren 50 en 60 was het in veel Europese landen verboden een bikini te dragen. Vrouwen moesten minimaal de hele romp en een stuk van de benen bedekken. In 2016 kwam er een burkiniverbod in onder andere Frankrijk. De voornaamste redenen voor het burkiniverbod waren het uitdragen van een sterke scheiding tussen kerk en staat en de angst voor het onbekende. Zouden dit ook de redenen zijn van het bikiniverbod van de jaren 50 en 60. En trouwens zou de burkinidrager zichzelf zien als een daadwerkelijke dreiging voor de nationale veiligheid? Het besef dat iedere samenleving met haar eigen cultuur een unieke geschiedenis heeft en in de eigen context begrepen moet worden, noemen we cultuurrelativisme. Met een cultuurrelativistische bril leer je de andere culturen beter begrijpen. Dat helpt je inzien wat het verschil is tussen signalen van een zorgelijke, radicale mindset en onschuldige uitingen van culturele waarden en normen. Met deze video dragen bij aan jouw kennis over waarden, normen en referentiekaders. Je weet nu ook wat de begrippen cultuur, etnocentrisme en cultuurrelativisme zijn.

*Muziek speelt en fadet langzaam uit*

Logo Dienst Justitiële Inrichtingen, Ministerie van Veiligheid en Justitie verschijnt in beeld.

Beeldtekst: Rijksopleidingsinstituut tegengaan Radicalisering.
Vergroot jouw impact.
Heb je onze andere leerchunks al gezien?
Kijk op www.tegengaanradicalisering.nl of mail naar ror@dji.minjus,nl